Mate çayı, Güney Amerika'ya özgü olan küçük bir ağaç olan yerba mate ağacının yapraklarından elde edilir. Kafein ve teobromin gibi uyarıcı maddeler içerir. Bu özellikleriyle, son yıllarda özellikle kilo vermede ve yorgunluğa karşı popüler bir alternatif haline gelmiştir. Mate çayı, yeşil ve siyah çayların kullanıldığı yerlerde alternatif olarak gösterilir. Brezilya, Arjantin ve Paraguay başta olmak üzere tüm Güney Amerika kıtasında yaygın olarak tüketilir. Mate yaprakları, uyarıcı etkisi dışında 24 çeşit vitamin, 15 çeşit amino asit ve antioksidan maddeler içerir, bu da bağışıklık sistemini güçlendirmek amacıyla kullanılır.

İyi bir mate çayı hazırlamak için dikkat edilmesi gereken en önemli husus, mate yapraklarını kaynar suya ilave etmemektir. Su kaynadıktan sonra yaklaşık 5 dakika oda sıcaklığında soğumasını bekleyin ve ardından mate yapraklarını ekleyin. Suyun içerisine mate yaprakları ilave edildikten sonra yaklaşık 5 dakika demlenmesi yeterlidir. Mate çayı, Güney Amerika bölgesinde geleneksel olarak içi oyulmuş derin bir su kabağıyla demlenir ve bombilla adı verilen metal bir kamışla içilir. Hazırlanan mate çayının tadı acı gelirse, bir miktar süt ya da bal eklenmesi uygun görülür.

Mate çayı, kahve gibi uyarıcı içecekler arasında yer alır ve içildiği zaman canlılık uyandırır, enerjiyi arttırıcı etki oluşturur ve zihni açmada etkilidir. 2001 yılında Journal of Human Nutrition and Diet adlı bilimsel dergide yayımlanan bir araştırmaya göre, mate çayı kilo vermeye yardımcı olur ve vücuttan fazla suyun atılmasını sağlar, kabızlığı yok eder. C vitamini, B-1 vitamini, B-6 vitamini ve niasin gibi vitaminler açısından zengin olan mate yaprakları, kalsiyum, demir, potasyum ve magnezyum gibi önemli mineralleri de içerir. 2008 yılında Kore'de hayvanlar üzerinde gerçekleştirilen bir diğer araştırmada, düzenli olarak mate çayı tüketmenin vücut ağırlığını azalttığı, kan ve karaciğer lipidini düşürdüğü, insülin ve leptin seviyelerini azalttığı belirlenmiştir. Güney Amerikalı Guarani yerli insanları tarafından eski zamanlardan beri kilo kontrolü ve iştah kontrolü amacıyla tüketilen mate çayı, son yıllarda bu özelliği sayesinde oldukça popülerlik kazanmış ve bununla ilgili bilimsel araştırmalar yapılmaya başlanmıştır. İsviçre'de yapılan bir çalışmada, mate çayı tüketenlerin bu çayı tüketmeyenlere göre enerji üretmek için daha fazla yağ yaktığı ve buna bağlı olarak daha fazla kilo verdiği belirlenmiştir.

Mate çayı, kahveden daha az kafein içermesine rağmen uykusuzluğa sebep olabilir veya uyku kalitesini düşürerek gün içerisinde daha fazla yorulmanıza neden olabilir. Mate çayının aşırı tüketilmesi sinirleri gerer ve kaygıyı artırır. Brezilya'da yapılan bir araştırmada, uzun süre mate çayı tüketmenin gırtlak kanseri ve ağız kanseri riskini artırdığı belirlenmiştir. Az miktarda mate çayı tüketmek bağırsakları çalıştırır, ancak aşırı tüketildiğinde kahve gibi kabızlığa neden olabilir. Bazı kişilerde mide bulantısına, kusma ve baş dönmesine sebebiyet verebilir. Geçici olarak kan basıncını yükseltir ve kalp çarpıntısına neden olabilir. Ancak mate çayının sakinleştirici etkisi de vardır ve sürekli kullanıldığında sinir sistemini yatıştırıcı etki sağlar.